De Stijl van Elkerlijk
⭐⭐⭐⭐⭐

Name: De Stijl van Elkerlijk [Dr. Willem Asselbergs] - Eerste Druk 1968
SKU: 19407
Availability: InStock
Rating: 5 (1 reviews)

Dr. Willem Asselbergs

€2.90 🚗+4.50

🛒 Nu kopen

Paperback

Used

Boek
Meer info…

★ =RETRO=

[1968]

Als hommage aan de nagedachtenis van Prof. Dr. W.J.M.A. Asselbergs is door de zorgen van zijn zoon Fons Asselbergs een gastcollege in druk verschenen dat de overleden hoogleraar heeft gegeven in juni 1967 aan de Universiteit van Bonn, De stijl van Elkerlijk.

Na een summier aanstippen van de historie van ‘het flamboyant-gotische meesterwerk’, betoogt Asselbergs dat de structuur van het werk bepaald wordt door parallelle en elkaar spiegelende elementen (‘antithetische parallelbouw’) op verschillende niveaus (: handeling en reflectie van de hoofdpersoon, uiterlijke en innerlijke gespreksvormen, plaatsing van de monologen t/o de lyrische intermezzi, verdeling in twee gedeelten met elk vier taferelen, aantallen personages in beide delen, spiegeleffect in de dialogen en monologen, etc.).

Als het belangrijkste van de ‘stijl’ van Elkerlijk ziet Asselbergs dan de ‘spiegelwerking’ die in het stuk zit, de paralleltechniek, in het groot en in het klein, vaak binnen de tekst werkend, somd uit de tekst op de lezer afspringend. ‘Deze spiegelwerking van de dramatische delen is kenmerkend voor heel de structuur van het spel’, zegt Asselbergs. Figuren, taferelen, uitspraken, zinsdelen, woorden, tussenwerpsels en klankvormen weerkaatsen elkaar onophoudelijk. Het toneel is een ‘spiegelpaleis’ met maar één uitgang.

De tekst laat zich splitsen in twee delen. De eerste helft geeft Elkerlijks ontmoeting met vier buiten hem staande ‘personen’. Deze laten hem in de steek, met als gevolg: hopeloze verlatenheid. De tweede helft vertelt over Elkerlijks ontmoeting met ‘personen’ die wezenselementen van hemzelf zijn, Kracht, Schoonheid, Vroedschap en de Vijf Zinnen. Ook deze verlaten hem, maar nu tijdens een proces van toenemende zekerheid, als is dit tegelijkertijd een proces van sterven, van afnemend bewustzijn.

De spiegeleffecten zijn talloos. De vier monologen van Elkerlijk in de eerste helft bijvoorbeeld, staan in spiegelverhouding tot de vier lyrische intermezzi in de tweede, maar zowel de monologen als de intermezzi houden ook onderling elkaar vast, hun werking versterkend.

‘In dankbare herinnering’, uit de Zwolse reeks van Taal- en Letterkundige Studies № 19A.

Als zovele van Asselbergs geschriften prikkelt ook dit, zijn laatste, tot nader kritisch onderzoek, en wekt het bewondering voor de ingeniositeit van zijn geest. Het is, in zijn geringheid van omvang, letterlijk een rijk boekje, meeslepen laat men zich gemakkelijk.

In De stijl van Elkerlijk is ons een gelukkig staal van Asselbergs’ benadering van een tekst nagelaten. Als gewoonlijk begeeft hij zich op collegiale wijze in gezelschap van de maker om met hem op speurtocht te gaan, waarop weinig dingen zijn aandacht ontsnappen, schijnbare kleinigheden inbegrepen.

Intuïtief en creatief, nauwelijks direct gebruik makend van studies van anderen, vouwt hij geleidelijk alle geledingen van de tekst open. Zo was zijn benadering menigmaal een vruchtbaar uitgangspunt tot beter begrip of minstens betere werking van een tekst.

Balancerend op het slappe touw van zijn intuïtie, was hem soms de verleiding te groot om op de stevige grond van zijn ontzagwekkende historische kennis verder te wandelen, maar in dit laatste boekje blijft hij delicaat hier steeds even boven verheven.

Ook aanwezig: